UPI Transactions Charges भारतीय रिझर्व्ह बँकेने (RBI) एक महत्त्वाचा संकेत दिला आहे, ज्यामुळे लाखो UPI वापरकर्त्यांना झटका बसू शकतो. सध्या जे डिजिटल व्यवहार मोफत होतात, त्यावर लवकरच शुल्क आकारण्याची शक्यता निर्माण झाली आहे. युपीआय (UPI) प्रणालीचा वापर दिवसेंदिवस वाढत असताना, RBI चे गव्हर्नर संजय मल्होत्रा यांनी आर्थिक शाश्वततेबाबत चिंता व्यक्त केली आहे.
सध्या UPI व्यवहार कसे मोफत आहेत?
सध्या ग्राहकांकडून कोणतेही UPI शुल्क घेतले जात नाही कारण सरकार बँका आणि इतर पेमेंट सर्विस प्रोव्हायडर्सना आर्थिक अनुदान देते. मात्र, RBI गव्हर्नर म्हणाले की, “हे अनुदान कायमस्वरूपी चालू शकत नाही”, कारण यामुळे आर्थिकदृष्ट्या ही प्रणाली स्वावलंबी राहत नाही.
UPI व्यवहारांची आकडेवारी
गेल्या दोन वर्षांत UPI व्यवहारांत प्रचंड वाढ झाली आहे. आज दररोज 60 कोटींपेक्षा जास्त व्यवहार UPI मार्गे होतात. हे प्रमाण पाहता संजय मल्होत्रा यांनी प्रश्न उपस्थित केला की, “हे मोफत राहणं किती काळ शक्य आहे?” आणि “या व्यवहारांचा खर्च कोण उचलेल?”
भविष्यात ‘MDR’ लागू होणार?
RBI गव्हर्नर यांनी असेही स्पष्ट केले की, सध्या मर्चंट डिस्काउंट रेट (MDR) शून्य आहे, मात्र हे धोरण कायम ठेवायचे की नाही, याचा निर्णय सरकार घेईल. MDR म्हणजे ते शुल्क जे व्यापाऱ्यांनी बँकेला द्यावे लागते जेव्हा ग्राहक UPI किंवा कार्डद्वारे पेमेंट करतो.
डिजिटल पेमेंट्स सुरक्षित ठेवण्याची गरज
संजय मल्होत्रा म्हणाले की, “डिजिटल पेमेंट्स ही भारताच्या अर्थव्यवस्थेची जीवनरेखा आहे. मात्र, ती सुरक्षित आणि शाश्वत ठेवण्यासाठी नियमित खर्च लागणारच.” त्यांचा स्पष्ट इशारा आहे. मोफत डिजिटल युग संपुष्टात येण्याच्या मार्गावर आहे.
काय बदल होणार?
जरी UPI सेवा लवकरच मोफत राहणार नाही, तरी शुल्क अत्यंत कमी असेल असं संकेत मिळत आहेत. परंतु हेही लक्षात घ्या की यामुळे सामान्य ग्राहकावर काही प्रमाणात आर्थिक भार येणार आहे. या निर्णयामुळे UPI प्रणाली सरकारवर कमी अवलंबून राहील आणि स्वतःचा खर्च उचलू शकेल.
Disclaimer: वरील माहिती ही विविध वृत्तवाहिन्यांमधून, आरबीआयच्या अधिकृत विधानांवर आधारित आहे. UPI व्यवहारांवरील शुल्क लागू करण्याचा अंतिम निर्णय सरकार व RBI यांच्याकडे सुरक्षित आहे. कृपया अंतिम माहिती अधिकृत घोषणांवरूनच घ्या.
FAQs: वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न
Q1. UPI व्यवहार सध्या मोफत का आहेत?
UPI व्यवहारांवर सध्या कोणतंही शुल्क नाही कारण सरकार बँकांना अनुदान देते.
Q2. UPI वर शुल्क लागण्याची शक्यता कधी आहे?
RBI ने संकेत दिले आहेत, परंतु अचूक तारीख जाहीर करण्यात आलेली नाही.
Q3. जर शुल्क लागलं तर किती असेल?
अंदाजे फारच कमी, जसे काही पैसे प्रती व्यवहार असण्याची शक्यता आहे.
Q4. यामुळे ग्राहकांवर किती परिणाम होईल?
छोट्या व्यवहारांवर परिणाम नगण्य असू शकतो, पण मोठ्या व्यवसायांवर खर्च वाढू शकतो.
Q5. MDR म्हणजे काय?
मर्चंट डिस्काउंट रेट व्यापाऱ्यांनी बँकेला पेमेंट सेवेसाठी दिले जाणारे शुल्क.
